ธุรกิจ Consumer Finance ในเวียดนาม หน้าตาเป็นอย่างไร
วันนี้เราจะมาทำความรู้จักกันค่ะ
เวลาที่คนเวียดนามช๊อตเงิน หรืออยากจะได้เงินไปจับจ่าย เค้าไปหาจากที่ไหนกันนะ … คำตอบง่ายๆคือไม่แตกต่างจากบ้านเราเท่าไรเลยค่ะ ทั้งยืมเงินเพื่อน เล่นแชร์ เข้าโรงรับจำนำ หรือว่า กู้นอกระบบ ทำให้หลายฝ่ายหันมาสนใจธุรกิจสินเชื่อส่วนบุคคลกันมาขึ้นค่ะ
เมื่อการกู้นอกระบบเป็นสิ่งผิดกฎหมาย แถมยังเสียดอกเบี้ยแพงมหาศาล ที่เวียดนามก็มีเล่นแชร์กันด้วยในหมู่เพื่อนด้วยค่ะ (ในภาษาเวียดนามเรียกว่า chơi hụi หรือ chơi họ ในภาษาทางภาคเหนือ) เค้ามี app เล่นแชร์ให้โหลดด้วยนะ ใครสนใจลองไปดาว์นโหลดได้ค่ะ ชื่อว่า Tiết kiệm nhóm ^^ แต่ app นี้ก็ไม่ค่อยได้รับความนิยมกันเท่าไรนักในกลุ่มหญิงเวียดนาม
เมื่อเป็นประเทศที่กำลังเติบโต ประชากรยังหนุ่มสาว ชนชั้นกลางเริ่มมีรายได้มากขึ้น ก็มีความต้องการจับจ่ายใช้สอยมากขึ้นตามมาเช่นกัน ธุรกิจสินเชื่อส่วนบุคคลเริ่มเข้ามาแทนที่ ในช่องว่างที่ธนาคารยังไม่สามารถปล่อยสินเชื่อได้ในบางกลุ่ม แน่นอนค่ะธุรกิจกำลังมีแนวโน้มการเติบโตเร็วมาก เนื่องจากอัตราการเข้าถึงสินเชื่อยังอยู่ในฐานต่ำ
จากรายงานของ StoxPlus Corporation ที่ออกมาเกี่ยวกับเรื่องสินเชื่อส่วนบุคคลของเวียดนามในปี 2017 ระบุว่าตัวเลขเงินกู้ส่วนบุคคลเทียบกับเงินก็ทั้งหมดของเวียดนามมีสัดส่วนเพียงแค่ 11.4% และยังเป็นสัดส่วนไม่ถึง 10% ของ GDP ของประเทศซึ่งยังนับว่าต่ำมาก และมีโอกาสเติบโตได้อีก เมื่อเทียบกับสัดส่วนของประเทศเพื่อนบ้านในภูมิภาคเดียวกัน ถึงแม้ว่าในปี 2016 ตัวเลขสินเชื่อส่วนบุคคลจะลดลงไปบ้างอันเนื่องมาจากชะลอการเติบโดในส่วนของธนาคารพาณิชย์และยอดสินเชื่อเพื่อซื้อและปรับปรุงที่อยู่อาศัย ส่วนช่วงพีคที่เกิดขึ้นในปี 2015 เกิดขึ้นเนื่องมาจากการบูมของอสังหาริมทรัพย์
ภายใต้ Decree No. 39/2014/ND-CP ได้แบ่งประเภทของผลิตภัณฑ์สินเชื่อส่วนบุคคลไว้ ดังแผนภาพนี้ค่ะ
เมื่อแบ่งแยกย่อย กลุ่มสินเชื่อส่วนบุคคลออกมาแล้ว จะพบว่าคนเวียดนามตอนนี้นิยมกู้เงินเพื่อ
• ซื้อที่อยู่อาศัย รวมไปถึงตกแต่งปรับปรุงที่อยู่อาศัยมากที่สุดอยู่ดีค่ะ
• รองลงมาจะเป็นการซื้อเครื่องใช้ไฟฟ้าและเฟอร์นิเจอร์ตกแต่งบ้าน และ
• สุดท้ายเป็นการกู้เงินเพื่อซื้อรถมอเตอร์ไซต์ และรถยนต์
แล้วผู้เล่นในธุรกิจนี้ล่ะ มีใครบ้าง เราลองมาดูกันค่ะ ข้อมูลเท่าที่หาได้มีดังนี้ค่ะ
จะเห็นว่าผู้เล่นหลัก 3 เจ้าแรกยังคงครองตลาดอยู่ นั่นคือ
• FE Credit (บริหารงานโดย VP Bank) ในปี 2015 ได้แปลงเป็นบริษัท Vietnam Prosperity Finance Limited Company – VPFC
• Home Credit ( เป็นบริษัทในเครือของ Home credit จากสาธารณรัฐเชค)
• HD Saison (49% ถือหุ้นโดยบริษัทญี่ปุ่น Credit Saison (เครือ Mizuho Financial group), 50% ถือโดย HD Bank และอีก 1% ถือโดย HSC)
ถ้าเพื่อนๆ พี่ๆ นักลงทุนตามข่าว ก็จะพบพาดหัวข่าวรายวันเกี่ยวกับเรื่องเทคโอเวอร์ หรือการจับมือกันระหว่างนักลงทุนต่างชาติ และเวียดนามเพื่อเข้ามาทำธุรกิจสินเชื่อส่วนบุคคลค่ะ
ในขณะที่เขียนอยู่นี้ ก็ได้มีผู้เล่นรายใหม่ประกาศตัวออกมาแล้วคือ Shinhan Card ซึ่งเป็นบริษัทในเครือของ Shinhan Financial Group ที่เพิ่งประกาศเทคโอเวอร์ Prudential Vietnam Consumer Finance (PVCF) ไปด้วยมูลค่า 151 ล้านเหรียญสหรัฐ
ก่อนหน้านั้น Military Bank ขายหุ้น 49% ในส่วนงานของ MCredit ให้กับ Shinsei Bank ของญี่ปุ่น ส่วนมูลค่าของดีลไม่เป็นที่เปิดเผยค่ะ
Lotte card (ในเครือ Lotte group ของเกาหลีใต้เอง) ก็จ่ายเงินไป 82.2 ล้านเหรียญสหรัฐ เพื่อซื้อTechcombank Finance เพื่อให้สามารถดำเนินธุรกิจบัตรเครดิตในเวียดนามได้
เมื่อการเติบโตเร็วขนาดนี้ ย่อมต้องมีช่องว่างระหว่างความเร็วในการขยายธุรกิจของผู้ประกอบการจากต่างประเทศ กับกฎหมายของรัฐบาล ก่อนหน้านั้น ที่เวียดนามไม่มีกฎหมายรองรับเรื่องสินเชื่อส่วนบุคคล จนมาเมื่อสิ้นเดือน ธันวาคม 2016 ได้มีกฎหมาย 2 ฉบับออกมาคือ
• Circular No. 39/2016/TT-NHNN on the lending activities of credit institutions and foreign banks และ
• Circular No. 43/2016/TT-NHNN on the consumer lending activities of consumer finance companies
ปัจจุบันมีกฎหมายออกมาเพิ่มดังนี้ค่ะ ซึ่งถ้าทางเพจได้ข้อมูลรายละเอียดเพิ่มเติม จะนำมาสรุปให้เพื่อนๆ ทราบในโอกาสต่อไปค่ะ
• Circular 24 regulating the sequence and procedures for revocation of licenses of credit institutions, foreign bank branches, and representative offices of foreign credit institutions and other foreign organizations with banking operations, 29 December 2017
• Circular 25 regulating application files, sequence and procedures for approval of changes of non-banking credit institutions, 29 December 2017
• Decision 117 fixing 5% per annum as the preferential loan interest rate from credit institutions designated by the State to apply in year 2018 on the outstanding balance of any loan for purchase, lease or hire purchase of social housing, and for new construction or home renovation or repairs, 22 January 2018 (ฉบับนี้มีความน่าสนใจที่เหมือนจะมีการกำหนดอัตราดอกเบี้ยของเงินกู้ แต่อย่างไรก็ดี เนื่องจากทางเพจยังไม่มีรายละเอียดมากนัก จึงยังไม่ขอลงรายละเอียดในตอนนี้ค่ะ)
• Circular 19 dated 30 June 2016 regulating bank card operations, as further amended 29 December 2017
จะเห็นว่ารัฐบาลของเวียดนามกำลังตื่นตัวในการออกกฎหมายไล่ตามการขยายตัวของธุรกิจนี้ เพื่อให้ทันเกมธุรกิจเช่นกัน ผู้เขียนเชื่อว่าเพื่อนๆนักลงทุนก็กำลังตามประเด็นนี้เช่นกัน หวังว่าจะเป็นประโยชน์บ้างไม่มากก็น้อยค่ะ
By: Pae VVI TEAM
Sources:
• http://english.thesaigontimes.vn/56373/Consumer-finance-market-underdeveloped.html
• http://stoxplus.com/News/Detail/663780
• http://english.thesaigontimes.vn/58168/FE-CREDIT-signs-US$50-million-loan-contract-with-Lion-Asia-.html
• http://english.thesaigontimes.vn/51710/FE-CREDIT-raises-US$100-million-in-financing-arranged-by-Credit-Suisse.html
• http://vneconomictimes.com/article/banking-finance/fe-credit-acquires-100mn-secured-loan
• http://english.thesaigontimes.vn/46332/SHB-finance-firm-operational-next-quarter.html
• www.euromonitor.com/consumer-lending-in-vietnam/report
• https://www.vietnambusiness.tv/articles/categories/marketing-media/758/consumer-finance-report-2017
• https://thelowdown.momentum.asia/plenty-room-growth-remains-vietnamese-consumer-finance-market/
• 2016 Home Credit Annual report
• 2016 HD Bank Annual report
• 2016 VP Bank Annual report
• https://www.edgeverve.com/wp-content/uploads/2018/…/FECREDIT-Case-Study.pdf
• www.vir.com.vn issue 1373
